Allergieën, intoleranties en ontstekingen

Allergieën, intoleranties en ontstekingen

Wat is nou eigenlijk het verschil tussen een allergie en een intolerantie. Wat zijn laaggradige ontstekingen en een lage weerstand.  Ik probeer het op een begrijpelijke manier uit te leggen. Wat het is, hoe het komt en vooral hoe je het kunt voorkomen.

Het immuunsysteem (in het kort)

Onze huid, longen, darmen en slijmvliezen van de mond houden in eerste instantie ziekteverwekkers tegen. Als er toch iets doordringt in het lichaam hebben we een immuunsysteem dat deze indringers (meestal eiwitten) aanvalt, tegenhoudt of opvreet. Ziekteverwekkers zijn lichaamsvreemd en dus vallen de immuun cellen deze aan. Dat doen ze door ze bijvoorbeeld in te kapselen en te vernietigen. Dat noemen we ontstekingen. Sommige bacteriën of virussen overleven het als ze worden opgevreten of ingekapseld en leven door. We hebben een aangeboren immuunsysteem dat deze niet als “fout” herkent maar gelukkig is er ook nog een ander systeem (het adaptief systeem) dat deze cellen aanpakt en ze onthoudt. Als deze bacteriën of virussen dan weer in het lichaam komen herkent het immuunsysteem ze en worden ze aangepakt.

Allergie

Eiwitten worden door de vertering afgebroken en komen als kleine deeltjes in het bloed. Indringers bestaan meestal uit hele eiwitten. Deze komen in de bloedbaan en worden door het immuunsysteem aangepakt.  Dit kan gebeuren doordat de darmwand te veel doorlaat vanwege beschadiging of stress,  de huid is beschadigd of de longen niet gezond zijn. Bij stress gaat de darmwand iets meer openstaan omdat er snel voeding in de bloedbaan moet komen wat nodig is voor de spieren en zintuigen in geval van alarm (wegrennen voor de leeuw). Als er goede eiwitten als geheel in de bloedbaan komen worden die dus ook gezien als indringers en aangevallen. Dit gebeurd bij  bijvoorbeeld pollen, bepaalde voedingssoorten of allergische reacties voor dieren. Een allergie is dus een reactie van het immuunsysteem op hele eiwitten die doordringen maar niet per se slecht zijn.

Intolerantie of overgevoeligheid

Bij een intolerantie kan de stof niet goed verteert worden. Dit kan doordat je bijvoorbeeld niet voldoende enzymen hebt. Lactase is een enzym dat nodig is om lactose af te breken. Lactose is een melksuiker dat in zuivelproducten zit. Heb je te weinig van het enzym lactase dan kun je een intolerantie hebben voor zuivel.

Het lymfesysteem

Het lymfesysteem is een reinigingssysteem dat vol zit met cellen uit het immuunsysteem. In de lymfeknopen communiceren cellen met elkaar, en via het lymfestelsel word afval afgevoerd. Voel je soms dat een klier in je hals, lies of oksel is opgezet, dan is jouw immuunsysteem hard aan het werk.

Dit lymfesysteem heeft geen klepjes zoals in de aders en geen pomp om het lymfevocht te circuleren. Als je heel weinig beweegt is de doorstroming dan ook minder. Bewegen bevorderd deze doorstroming en dus ook de afvoer van afval. Trampoline springen is een van de bewegingen die wordt aangeraden om dit te bevorderen maar wandelen, sporten, dansen en huppelen is ook prima. Dus gewoon de radio aanzetten en je laten gaan op de muziek!

Waar gaat het fout?

Als weefsels beschadigd zijn kunnen ze makkelijk stoffen doorlaten die niet in het lichaam thuishoren. De longen hebben trilhaartjes die stoffen transporteren. Als deze door bijvoorbeeld roken beschadigd zijn, kunnen ze hun werk niet doen en komen stoffen in de bloedbaan. Als de huid beschadigd is, of de darmwand niet meer intact dan kunnen ook stoffen die er niet in  thuishoren in de bloedbaan komen. En dan krijg je allergische reacties  of ontstekingen.

Zwakke afweer

Als het immuunsysteem overuren maakt heeft het geen tijd, energie en ruimte meer om andere indringers aan te pakken. En die kunnen dan makkelijker het lichaam ziek maken.

Dat is dus zwakke afweer of lage weerstand. Het immuunsysteem kan het niet aan. Cellen die in het lichaam zitten maar niet actief zijn kunnen zich dan tegen het lichaam keren. Zij grijpen als het ware hun kans.

Laaggradige ontstekingen

Als het afweer systeem overal aan de slag moet kan het weefsel beschadigen. Als je overal in het lichaam constant ontstekingen hebt slaat het immuunsysteem door. Het systeem moet steeds in actie komen en door  beschadigd weefsel wordt het alleen erger. Dit uit zich vaak in chronische welvaartziekten zoals auto-immuun ziekten, diabetes en hart- en vaatziekten.

Auto-immuunziekten

Bij auto-immuunziekten vallen immuun cellen lichaamseigen weefsel aan omdat ze het als indringers zien. Er zijn verschillende auto-immuunziekten en dit gaat te ver om deze hier verder uit te diepen.

Hoe komt dit

Roken, weinig bewegen en geraffineerde voeding doen ons lichaam en afweersysteem geen goed. De laaggradige ontstekingen merken we vaak niet. We zijn sneller moe, hebben hier of daar een pijntje of wat symptomen maar niets ernstigs. We hebben niet in de gaten dat ons immuunsysteem overuren maakt en slaan dus ook geen alarm. Dat doen we pas als we echt klachten krijgen of ziek worden.

Verder zijn we ook vaak te hygiënisch. Vooral in de Corona tijd wassen we onze handen “stuk” zoals Rutten altijd zegt. Maar dat betekent ook dat we veel bacteriën weren en hier geen antistoffen meer voor hebben. Ofwel we worden steeds gevoeliger voor bepaalde stoffen. In onze darmen hebben we een uitgebreid microbioom. Dit zijn heel veel verschillende stammen bacteriën die onze voeding verteren. Maar als je bepaalde voeding vermijd verdwijnen ook de bijbehorende bacteriën en kun je het niet meer goed verteren. Veel mensen eten heel eenzijdig en kunnen ook steeds minder verdragen.

Goed nieuws

Het lichaam kan veel hebben. Maar ook ons lichaam heeft grenzen. In welvaartslanden zijn er veel meer mensen met allergieën en aandoeningen als in landen waar sober geleefd wordt. Dit komt omdat mensen in die landen niet teveel eten, geen bewerkte voeding eten en niet overal naartoe rijden ofwel veel meer bewegen. Daar hebben ze niet de soort stress die wij ervaren in onze welvaart en leven ze minder “schoon”.

Wat is dan het goede nieuws? We hoeven niets te doen! We moeten alleen iets laten. Laten staan van eten wat we niet nodig hebben en niet goed voor ons is. Laten staan van de auto maar de fiets pakken of te voet gaan. Laten om ons druk te maken over wat andere van ons denken en alle andere zorgen. En niet bang zijn  om onze handen eens in de tuin te steken zonder handschoenen.

Makkelijk of moeilijk

Iets laten is moeilijker als iets doen. Het zit in ons systeem dat we iets willen doen en daardoor doen we allemaal veel te veel. We eten te veel, werken te veel, denken te veel omdat we van mening zijn dat niets doen niet effectief en nuttig is. En omdat het allemaal zo lekker is waar die suiker en zout in zit. Op de korte termijn is dat genieten maar op de lange termijn is het afzien en lijden.

Het immuunsysteem is een heel complex proces met heel veel verschillende cellen en de ene cel reageert weer op de ander. Boeken en studies zijn erover geschreven. Ook over hoe het fout gaat en hoe het goed gaat.

Wat te doen

Het antwoord hierop is weer heel simpel. Eet gezond en gevarieerd zodat jouw darmen meer bacteriën behouden, beweeg regelmatig op een manier dat je leuk vind en ontspan. Wat heb je echt nodig, waar moet je je echt druk om  maken en wat wil je graag in jouw leven. Luister naar je lichaam, naar je eigen gevoel en blijf trouw aan jezelf. Het is geen garantie voor de toekomst maar het kan je wel heel veel meer energie en kwaliteit van leven geven.

Hoe ingewikkeld en ingenieus het lichaam ook werkt met allemaal chemische en vernuftige reacties, de oplossing om dit systeem te ondersteunen blijft eenvoudig. Stop er alleen in wat het nodig heeft en aankan. Wat je niet gebruikt verdwijnt, ofwel “don’t use it, lose it”. Dus bacteriën die niet nodig zijn verdwijnen, spieren die niet gebruikt worden slinken en hersenen die niet hoeven te werken worden lui.

Spring uit je stoel, loop of fiets naar de winkel en koop veel groente met verschillende  kleuren. Zet leuke muziek op en ga eens een nieuw recept proberen. Niet leuke dingen doen maar leuk vinden wat je doet! Je wordt er door je lichaam rijkelijk voor beloond!

Bronnen: De Hormoonfactor – Ralph Moorman
               Gezond van kop tot teen – Nienke Gottenbos/Ralph Moorman